‘Met een datagedreven aanpak creëer je economische én maatschappelijke meerwaarde’
Horizons is een innovatienetwerk dat zich inzet voor een duurzame toekomst. In de serie ‘Duurzame Toekomst’ introduceren we de experts in ons netwerk. Wie zijn ze, wat doen ze en wat drijft ze?
Deel 3. De duurzame toekomst van Marelle van Beerschoten
Data is het nieuwe goud, hoor je vaak. Maar dan moet je wel weten wat je met al die data aan moet. Ondernemer op het vlak van digitale transformatie Marelle van Beerschoten daagt leiders uit om hun verbeeldingskracht in te zetten. Kijk verder dan de huidige klantbehoefte en zelfs voorbij de eigen sector om de economische en maatschappelijke waarde van data te ontsluiten, is haar boodschap.
Het belang van data delen
Energiebedrijven die data van slimme meters delen met financiële instellingen zodat consumenten groene leningen kunnen afsluiten. Logistieke bedrijven die vrachtdata delen met verzekeraars voor beter risicomanagement. Of denk aan het delen van IoT-data uit de agrarische sector met andere dienstverleners om landbouw te verbeteren.
Deze voorbeelden – alle van de Nederlandse Data Sharing Coalition – geven een indruk van de datagedreven toekomst zoals Marelle van Beerschoten die voor zich ziet. “Data hebben een enorme kracht,” vertelt ze. “Er zijn steeds meer bedrijven die data inzetten om hun processen te verbeteren. Maar er is nog zo veel méér mogelijk – door slimme inzet van data binnen bedrijven, maar juist ook door samen te werken met ándere partijen. Door sectoroverstijgend delen van data kun je zowel financiële als maatschappelijke meerwaarde creëren.”
Technologie én mensen
Marelle is gefascineerd door de mogelijkheden van technologie. In 2010, direct na haar studie, belandde ze met een Nederlandse startup in Silicon Valley. Voor Marelle ging een wereld open. “In Silicon Valley zag ik van dichtbij hoe fundamenteel technologie de wereld verandert,” vertelt ze. “Nederlandse bedrijven hadden nog niet door hoe ingrijpend digitalisering is – en dat dit niet alleen een bedreiging vormt, maar ook kansen biedt. Daarmee wilde ik aan de slag.”
Terug in Nederland begon Marelle Applified, een bedrijf voor mobiele enterprise applicaties. Na een aantal jaar succesvol apps te hebben ontwikkeld, besloot ze haar focus te verbreden met de oprichting van de organisatie Digital Shapers. “Het werd me steeds duidelijker dat digitale transformatie verder gaat dan het introduceren van nieuwe technologie. Als je een toekomstbestendige organisatie wil neerzetten moet je in de eerste plaats kijken naar de ménsen. Zij maken het verschil.”
De ambitie van Digital Shapers is om de hele organisatie mee te nemen in de digitale transformatie. “Je ziet vaak dat op een innovatieafdeling spannende technologieën worden ontwikkeld,” vertelt Marelle. “Maar mensen die zich met nieuwe technologie bezighouden, hebben lang niet altijd zicht op wat er in andere afdelingen speelt. Daar kunnen medewerkers technologie ervaren als complex of als iets dat van bovenaf wordt opgelegd. Als je hier geen oog voor hebt, kom je niet verder.” Digital Shapers begeleidt organisaties bij hun digitale transformatie daarom niet alleen bij hun digitale strategie, maar ook in het bijbehorend verandermanagement.
“Mensen die zich met nieuwe technologie bezighouden, hebben lang niet altijd zicht op wat er in andere afdelingen speelt. Daar kunnen medewerkers technologie ervaren als complex of als iets dat van bovenaf wordt opgelegd. Als je hier geen oog voor hebt, kom je niet verder.”
Digitale transformatie: begin op tijd
Marelles ambitie is om bestaande bedrijven te helpen om de kansen van technologie te benutten. “Ik werk veel met familiebedrijven,” vertelt ze. “Als ondernemer heb ik veel respect voor wat deze bedrijven hebben bereikt en hoe ze bijdragen aan onze economie. Maar ik zie soms wel dat ze de boot missen op het gebied van technologie en innovatie. Dat vind ik zonde. Ik wil ze helpen relevant te blijven in de toekomst.”
Ze spoort leiders daarom aan om ambitieus te zijn als het gaat om digitale transformatie. “Dat data een grote rol spelen in de toekomst is evident,” vertelt ze. “Maar wat betekent dat voor jou? Hoe wil jij in de toekomst het verschil gaan maken? Wat betekent het voor jou om datagedreven te gaan werken?” Te vaak wordt digitalisering benaderd als iets wat zich aan de oppervlakte bevindt – een nieuwe technologie, een nieuwe site of app. In werkelijkheid biedt digitalisering mogelijkheden tot vergaande vernieuwingen die essentieel kunnen zijn om in de toekomst relevant te blijven. “Maar dan moet je die kansen wel zien, én benutten,” aldus Marelle.
Data spelen hierbij een cruciale rol. “Als je aan de slag wil met slimme algoritmes, heb je een proactieve instelling nodig,” vertelt Marelle. “Je moet op tijd beginnen met in kaart brengen welke data je nodig hebt, hoe je die gaat verzamelen, opslaan en inzetten. En ook welke skills je daarvoor in de organisatie nodig hebt – en of je die verkrijgt door nieuwe mensen te zoeken, of bestaand personeel bij te scholen.” Hoe dan ook, begin op tijd, benadrukt ze. “Als je pas in actie komt wanneer een nieuwe speler datagedreven oplossingen introduceert in jouw industrie, ben je eigenlijk te laat.”
Maatschappelijke meerwaarde door samenwerking
Als lid van de prestigieuze denktank Denkwerk is Marelle nauw betrokken bij het publiek debat over de maatschappelijke impact van digitalisering. Denkwerk wil bijdragen aan een welvarend, inclusief en vooruitstrevend Nederland en publiceert rapporten over grote thema’s, zoals klimaatverandering, de energietransitie, infrastructuur, mobiliteit en de toekomst van werk. “Vrijwel iedere organisatie speelt een rol in een van deze thema’s,” vertelt Marelle. “Juist op het vlak van digitalisering dienen zich interessante oplossingen aan met niet alleen economische, maar ook maatschappelijke meerwaarde.”
De denktank Denkwerk wil bijdragen aan een welvarend, inclusief en vooruitstrevend Nederland en publiceert rapporten over grote thema’s, zoals klimaatverandering, de energietransitie, infrastructuur, mobiliteit en de toekomst van werk.
Het rapport ‘De Datagedreven Toekomst’ van Denkwerk laat zien dat data een fundamentele transitie teweegbrengen met vergaande maatschappelijke consequenties. Het Nederlandse en Europese bedrijfsleven wordt aangemoedigd om op grote schaal data te gaan delen. Dit is hard nodig om een antwoord te bieden op datareuzen uit Silicon Valley en China, aldus het rapport. “Je kunt het als Nederlands bedrijf niet langer alleen,” stelt Marelle. “Als bedrijven niet zelf initiatief nemen om data te delen en slimme samenwerkingen aan te gaan, verliezen ze aan innovatie- en concurrentiekracht. Dat is erg, want het Nederlandse bedrijfsleven heeft veel te bieden.”
Uit: De Datagedreven Toekomst
Open platformen
Aan het begin van dit artikel werden enkele voorbeelden genoemd van sectoroverstijgend data delen. Maar over het algemeen gebeurt dit nog weinig, stelt Marelle. “Veel bedrijven zijn huiverig voor het idee en willen data voor zichzelf houden. Ze weten vaak niet hoe dit te organiseren: wie is eigenaar van het datadeelplatform? Wie mag wat met data doen en wie heeft welke rol? Hoe waarborgen we privacy en zorgen we ervoor dat we binnen wettelijke kaders handelen?” Een cruciale stap is om vertrouwen te hebben in het delen van data, vertelt ze. Goede onderlinge afspraken zijn daarbij essentieel.
De beste vorm voor het delen van data zijn open, decentrale datadeelplatformen. Deze zijn nog in ontwikkeling, maar wel de gewenste uitkomst. “Als je data optimaal wil inzetten, moet iedereen kunnen meedoen. Alleen dan kun je zoveel mogelijk diverse data verzamelen en krijg je de gewenste netwerkeffecten,” aldus Marelle. Als je dit voor elkaar krijgt zijn er kansen te over: energiebedrijven kunnen leren van de data van woningbouwverenigingen, data van de auto-industrie kan ingezet voor voorspellingen voor wind- en zonne-energie en ga zo maar door. Ook het MKB kan op deze wijze profiteren van data, zegt Marelle: “Via bijvoorbeeld een gezamenlijk bakkersplatform kan ook de lokale bakker inzichten krijgen.”
Pursposegedreven
DSM is voor Marelle hét voorbeeld van een datagedreven bedrijf dat economische en maatschappelijke meerwaarde creëert. Recent besloot het bedrijf zich volledig te focussen op de productie van voedingsingrediënten, om zo in te spelen op de wereldwijde beweging naar duurzame en gezonde voeding. De materialendivisie wordt afgestoten, met het doel winstgevender te worden en meer maatschappelijke impact te kunnen maken.
“Al onder de voormalig directeur Feike Sijbesma [ook lid van Denkwerk, red.] heeft DSM een grote transformatie doorgemaakt van mijnbouwbedrijf naar high end chemiebedrijf,” vertelt Marelle. “Hij wist bovendien duurzaamheid te combineren met winstgevendheid – alles gestuurd door data. Het is extreem inspirerend hoe DSM zichzelf steeds opnieuw uitvindt door te kijken waar hun kracht zit en waar ze de meeste maatschappelijke impact kunnen maken. Deze purpose- en datagedreven aanpak is een schoolvoorbeeld van duurzaam ondernemen.”
Marelle van Beerschoten
Digitale transformatie en leiderschap
Marelle is eigenaar van Digital Shapers, een bedrijf dat organisaties helpt bij hun digitale transformatie. Marelle is verder lid van de denktank Denkwerk die nadenkt over grote thema’s voor Nederland. Ook wordt Marelle veel gevraagd als dagvoorzitter / spreker voor events op het gebied van innovatie, digitale transformatie en leiderschap.
