Woordenboek van de Nieuwe Economie (door ChatGPT, versie 0.1)
In tijden van grote verandering duiken er allerlei nieuwe begrippen op in onze taal. Begrippen die niet direct door iedereen worden begrepen, verkeerd worden gebruikt of zelfs met elkaar verwisseld worden. Al een tijd loop ik daarom rond met het idee om woordenboek voor de nieuwe economie samen te stellen. Maar het plan stuitte op tijdgebrek. Het samenstellen van een woordenboek vergt namelijk een enorme hoeveelheid werk . Maar afgelopen weken schoot de wereld van taal een nieuwe fase in. Met de komst van ChatGPT van OpenAI ontstaan nieuwe mogelijkheden.
Algemene economische begrippen
Natuur en klimaat
Duurzame energie
Steden en mobiliteit
Landbouw en voeding
Deel 1. Algemene economische begrippen
Brede Welvaart
Brede Welvaart is een concept dat erop gericht is om niet alleen te kijken naar het bruto nationaal product (BNP) als maatstaf voor welvaart, maar ook naar andere factoren die van belang zijn voor het welzijn van een maatschappij. Dit kan bijvoorbeeld omvatten zaken als de gezondheid van de bevolking, de kwaliteit van het onderwijs, de levensverwachting, het milieu en de sociale cohesie. Het idee is dat een maatschappij pas echt welvarend is als het goed gaat op al deze gebieden, en niet alleen op economisch gebied.
Certificering: BCorp
B Corp is een certificering en een beweging voor bedrijven die zich inzetten voor duurzaamheid, sociale verantwoordelijkheid en het welzijn van hun medewerkers en de gemeenschappen waarin ze opereren. Om een B Corp te worden, moet een bedrijf voldoen aan hoge standaarden op het gebied van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. De B Corp certificering wordt toegekend door B Lab, een non-profitorganisatie die bedrijven ondersteunt bij het verbeteren van hun prestaties op het gebied van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Bedrijven die de B Corp certificering hebben ontvangen, worden gezien als leiders in duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen en zijn verplicht om hun prestaties op dit gebied jaarlijks te verbeteren.
Circulaire economie
De circulaire economie is een manier van produceren en consumeren die is gericht op het maximaliseren van het gebruik van grondstoffen en energie en het minimaliseren van afval en verlies van grondstoffen. In een circulaire economie worden producten en materialen zo lang mogelijk gebruikt en daarna op een duurzame manier hergebruikt, gerecycled of afgebroken, zodat ze weer als grondstoffen kunnen dienen. Dit in tegenstelling tot de lineaire economie, waarbij grondstoffen worden gebruikt om producten te maken die na gebruik worden weggegooid en verloren gaan. De circulaire economie is een manier om te helpen bij het tegengaan van klimaatverandering en om te zorgen voor een duurzame toekomst door de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen en door de efficiëntie van grondstoffengebruik te verbeteren.
CSRD richtlijn
De Corporate Sustainability Reporting Directive, ook wel de CSRD of de Richtlijn transparantie- en duurzaamheidverslaglegging genoemd, is een Europese wetgeving die bedrijven verplicht om jaarlijks verslag uit te brengen over hun prestaties op het gebied van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). De CSRD stelt dat bedrijven die op de Europese beurs genoteerd zijn, en bedrijven met meer dan 500 werknemers, jaarlijks verslag moeten uitbrengen over hun prestaties op het gebied van duurzaamheid, inclusief hun impact op het milieu, de samenleving en de economie. Het doel van de CSRD is om te zorgen voor meer transparantie en verantwoording van bedrijven op het gebied van duurzaamheid, en om te werken aan een meer duurzame en verantwoorde toekomst voor de Europese Unie.
Degrowth
Degrowth is een concept en een beweging die zich richt op het verminderen van economische groei en het heroriënteren van de economie op duurzame en eerlijke ontwikkeling. In plaats van te streven naar onbeperkte economische groei, stelt degrowth voor om te focussen op het verminderen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en het beperken van de uitstoot van broeikasgassen, en om te werken aan een economie die gericht is op het behoud en de verbetering van de leefomgeving en het welzijn van mensen. Degrowth stelt ook voor om de economie te heroriënteren op behoeften in plaats van op winst, en om te werken aan een meer eerlijke verdeling van rijkdom en middelen. Het doel van degrowth is om te werken aan een duurzame en eerlijke toekomst voor alle mensen en voor de planeet.
Donut economie
De donut economie is een concept ontwikkeld door de Britse econoom Kate Raworth. Het is een visuele weergave van een duurzame economie die gericht is op het behouden van een gezonde en leefbare planeet en op het waarborgen van het welzijn van mensen. De donut economie ziet de economie als een cirkel met daarin een gat, dat staat voor de grenzen van wat de planeet aankan en wat nodig is om mensen te laten floreren. De cirkel staat voor de economie die binnen deze grenzen opereert, en die gericht is op het vervullen van de behoeften van mensen zonder de planeet te overschrijden. De donut economie stelt voor om te werken aan een economie die gericht is op het behouden van de planeet en het welzijn van mensen, in plaats van op het maximaliseren van economische groei en winst.
Project Drawdown
Project Drawdown is een onderzoeks- en educatieproject dat zich richt op het ontdekken, communiceren en implementeren van oplossingen voor klimaatverandering. Het project is opgericht door Paul Hawken en werkt samen met wetenschappers, ondernemers en beleidsmakers om te onderzoeken welke maatregelen het meest effectief zijn om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Het project publiceert periodiek een lijst met de 100 meest effectieve oplossingen voor klimaatverandering, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, en biedt ook educatieve middelen en tools om te helpen bij het implementeren van deze oplossingen. Het doel van Project Drawdown is om mensen te inspireren en te informeren over hoe klimaatverandering kan worden aangepakt en om te werken aan een duurzame toekomst.
ESG
ESG staat voor "Environmental, Social and Governance". Het is een term die verwijst naar de drie belangrijkste categorieën waarover beleggers en andere belanghebbenden zich zorgen maken als het gaat om de duurzaamheid en verantwoordelijkheid van een bedrijf.
Groene groei
Groene groei is een benadering van economische ontwikkeling die gericht is op het verminderen van negatieve milieueffecten en het behouden en versterken van natuurlijke hulpbronnen, terwijl tegelijkertijd wordt gezorgd voor economische groei en welvaart. Deze benadering stelt dat economische groei en het behoud van het milieu niet tegenstrijdig hoeven te zijn, maar juist samen kunnen gaan om een duurzame en gezonde samenleving te creëren. Dit kan bijvoorbeeld door het stimuleren van hernieuwbare energie, het verminderen van afval en het bevorderen van efficiëntere productieprocessen.
Groene groei en postgrowth zijn twee verschillende benaderingen van economische ontwikkeling die beide gericht zijn op duurzaamheid en welvaart. Groene groei stelt dat economische groei en het behoud van het milieu niet tegenstrijdig hoeven te zijn en dat het mogelijk is om tegelijkertijd economische groei te behouden en het milieu te beschermen door het bevorderen van duurzame praktijken en technologieën. Postgrowth daarentegen stelt dat economische groei op de lange termijn onhoudbaar is en dat we af moeten stappen van het idee van oneindige groei en in plaats daarvan moeten kiezen voor een ander economisch model dat gericht is op het behoud van natuurlijke hulpbronnen en het welzijn van de samenleving. Dit kan bijvoorbeeld door het bevorderen van een eerlijker verdeling van welvaart en het verminderen van de afhankelijkheid van materiële goederen.
Inclusiviteit en diversiteit
Inclusiviteit en diversiteit zijn begrippen die vaak samen worden gebruikt en verwijzen naar de acceptatie en waardering van verschillende mensen, met hun unieke eigenschappen en achtergronden. Inclusiviteit gaat over het creëren van omgevingen en systemen waarbinnen iedereen zich welkom en gewaardeerd voelt, ongeacht hun afkomst, geslacht, leeftijd, seksuele geaardheid, religie, sociale klasse of andere kenmerken. Diversiteit daarentegen verwijst naar de verscheidenheid aan mensen en achtergronden die samenkomen in een bepaalde omgeving. Inclusiviteit en diversiteit zijn belangrijk voor het behoud van een gezonde en veerkrachtige samenleving, omdat ze bijdragen aan sociale cohesie en het welzijn van alle leden van de samenleving.
Maatschappelijke impact
Maatschappelijke impact is een term die wordt gebruikt om de effecten van een activiteit, project of beleid op de samenleving aan te geven. Dit kan bijvoorbeeld de effecten op de economie, het milieu, de gezondheid van mensen of de sociale cohesie zijn. Maatschappelijke impact kan positief of negatief zijn en kan bijdragen aan het welzijn van de samenleving of juist tot schade leiden. Het is belangrijk om de mogelijke maatschappelijke impact van een activiteit te overwegen voordat deze wordt uitgevoerd om ervoor te zorgen dat de activiteit geen ongewenste gevolgen heeft.
Planned Obselence
Planned obsolescence, ook wel bekend als gebouwde tijdelijkheid, is een strategie waarbij producten opzettelijk zijn ontworpen om na verloop van tijd te verouderen of te vervallen, zodat consumenten ze zullen vervangen door nieuwe producten. Dit kan bijvoorbeeld door het gebruik van onbruikbare materialen of onderdelen die moeilijk te repareren zijn, of door het beperken van de beschikbare onderdelen of updates. Deze strategie kan worden toegepast om de verkoop te stimuleren en om bedrijven te helpen om meer winst te maken. Planned obsolescence wordt vaak bekritiseerd vanwege de negatieve effecten op de milieu en de economie, zoals afvalbergen en verspilling van grondstoffen.
Postgroei
Postgroei is een concept dat verwijst naar een toekomstige economie die is losgekoppeld van economische groei. In plaats van te streven naar onbeperkte groei, stelt postgroei voor om te focussen op het behouden van een gezonde en leefbare planeet en het waarborgen van het welzijn van mensen. Postgroei stelt voor om te werken aan een economie die gericht is op het bevredigen van behoeften in plaats van op het maximaliseren van winst, en om te werken aan een meer eerlijke verdeling van rijkdom en middelen. Het doel van postgroei is om te werken aan een duurzame en eerlijke toekomst voor alle mensen en voor de planeet.
Sustainable Development Goals
De Sustainable Development Goals (SDG's), ook wel bekend als de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (DO), zijn een reeks doelstellingen die door de Verenigde Naties zijn opgesteld om wereldwijde duurzame ontwikkeling te bevorderen. De doelstellingen zijn opgesteld in 2015 en lopen tot 2030. De SDG's omvatten 17 doelen, die allemaal gericht zijn op het bevorderen van duurzame ontwikkeling op verschillende gebieden, zoals armoedebestrijding, gezondheid en welzijn, klimaatverandering en duurzame stedelijke ontwikkeling. De doelstellingen zijn bedoeld om te helpen bij het bepalen van prioriteiten en inspanningen op het gebied van duurzame ontwikkeling, en om landen en organisaties te helpen bij het opstellen van plannen en beleid om deze doelen te bereiken.
Trueprice
True price verwijst naar de echte of ware prijs van een product of dienst, inclusief de sociale en milieu-kosten die zijn gemaakt tijdens de productie en het gebruik ervan. Dit kan bijvoorbeeld omvatten de kosten van waterverontreiniging, luchtverontreiniging en afvalverwerking, die vaak niet worden meegenomen in de marktprijs van het product. True price kan bedrijven en consumenten helpen om de echte kosten van hun keuzes in kaart te brengen en om te werken aan duurzame en verantwoorde aankopen.
Veerkracht (Reslience)
Veerkracht in de context van economie verwijst naar de vermogen van een economie om te reageren op verstoringen en te herstellen van deze verstoringen. Dit kan bijvoorbeeld verwijzen naar de capaciteit van een economie om te blijven functioneren tijdens een recessie, of om snel te herstellen van een financiële crisis. Veerkracht kan ook verwijzen naar de flexibiliteit van een economie, bijvoorbeeld door het aanpassen van productie en consumptiepatronen aan veranderende omstandigheden. Het bevorderen van veerkracht is belangrijk om te helpen bij het voorkomen van economische schokken en om ervoor te zorgen dat een economie snel en effectief kan reageren als er toch verstoringen optreden.
Waardecreatiemodel
Het waardecreatiemodel kan worden gebruikt om te meten hoe een bedrijf waarde creëert voor de maatschappij en het milieu, en om te zien hoe het bedrijf presteert op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Bij MVO gaat het erom om te werken aan duurzame en verantwoorde manieren van ondernemen, en om te zorgen dat een bedrijf niet alleen winst maakt, maar ook bijdraagt aan een beter leefmilieu en een eerlijkere samenleving. Het waardecreatiemodel kan helpen om te meten hoe een bedrijf presteert op het gebied van MVO, bijvoorbeeld door te kijken naar hoe het bedrijf omgaat met milieu-uitdagingen, hoe het werkt aan eerlijke handel en arbeidsomstandigheden, en hoe het bijdraagt aan het welzijn van de gemeenschap waarin het opereert. Het waardecreatiemodel kan bedrijven helpen om hun prestaties op het gebied van MVO te verbeteren en om te werken aan een duurzame en verantwoorde toekomst.
Deel 2. Natuur en klimaat
Biodiversiteit
Biodiversiteit is de variatie aan planten, dieren en micro-organismen die in een bepaalde omgeving voorkomen. Dit omvat zowel de verscheidenheid aan soorten binnen een gebied als de verschillen tussen ecosystemen in een bepaald gebied. Biodiversiteit is belangrijk voor het behoud van gezonde ecosystemen en voor het welzijn van mensen, omdat het zorgt voor een goede balans in de natuur en bijdraagt aan de gezondheid van de planeet. Biodiversiteit wordt bedreigd door menselijke activiteiten zoals ontbossing, overbevissing en vervuiling, dus het is belangrijk om maatregelen te nemen om de biodiversiteit te beschermen.
Biomimicry
Biomimicry is een benadering van ontwerp en innovatie die is gebaseerd op het bestuderen van de natuur en het gebruiken van de lessen die daaruit worden geleerd om duurzame oplossingen te ontwikkelen voor menselijke uitdagingen. Biomimicry betekent letterlijk "na-apen van de natuur", en het idee is om te leren van de manieren waarop planten en dieren functioneren in de natuur en die kennis te gebruiken om te werken aan oplossingen voor menselijke problemen. Bijvoorbeeld, door te kijken naar de manier waarop bijen communiceren om te zoeken naar voedsel, kan men een betere manier ontwikkelen om informatie te delen in een drukke stad. Biomimicry stelt dat de natuur miljarden jaren aan ervaring heeft opgebouwd en dat we veel kunnen leren door naar haar te kijken en te luisteren.
De lotus-effect: Dit is een technologie die is ontwikkeld op basis van het ontwerp van de lotusbladeren. Lotusbladeren hebben een uniek oppervlak dat vuil en water afstoot, waardoor ze zelfreinigend zijn. De lotus-effect is nu toegepast op allerlei producten, zoals coatings voor ramen en zonnepanelen, om vuil en water af te stoten en ze gemakkelijker schoon te maken.
Gecko-tape: Gecko's zijn bekend om hun vermogen om op gladde oppervlakken te lopen zonder te glijden. Dit komt doordat ze microscopische haartjes op hun voeten hebben die zich aan het oppervlak hechten. Dit principe is nu gebruikt om gecko-tape te ontwikkelen, een soort kleefmiddel dat zich stevig aan gladde oppervlakken kan hechten.
Sharklet: Haaien hebben een uniek huidpatroon dat bacteriën tegenhoudt en infecties voorkomt. Dit patroon is nu gebruikt om Sharklet te ontwikkelen, een soort oppervlaktebehandeling die bacteriën tegenhoudt en infecties voorkomt. Sharklet wordt nu gebruikt op allerlei producten, van medische instrumenten tot keukengerei.
CO2
CO2 is de chemische formule voor koolstofdioxide. Het is een gas dat voorkomt in de aardatmosfeer en dat wordt geproduceerd door de verbranding van fossiele brandstoffen, landbouw en andere menselijke activiteiten. Koolstofdioxide speelt een belangrijke rol in de aardatmosfeer, omdat het helpt om warmte op te slaan en te reflecteren, wat bijdraagt aan het behoud van een aangename temperatuur op aarde. Echter, te veel koolstofdioxide kan leiden tot klimaatverandering, doordat het een broeikasgas is dat bijdraagt aan de opwarming van de aarde. Het is daarom belangrijk om de uitstoot van koolstofdioxide te verminderen om klimaatverandering tegen te gaan.
CO2 neutraal
CO2 neutraal betekent dat een organisatie, land of activiteit geen netto uitstoot heeft van koolstofdioxide, het belangrijkste broeikasgas dat bijdraagt aan klimaatverandering. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat een organisatie zijn uitstoot van koolstofdioxide compenseert door het planten van bomen of het investeren in duurzame energiebronnen, of dat het gebruik van koolstofdioxide uit de lucht haalt, zoals door het gebruik van koolstofafvang- en opslagtechnologieën. Het doel van CO2 neutraal zijn is om te helpen bij het tegengaan van klimaatverandering en om te zorgen dat de uitstoot van koolstofdioxide op een duurzame manier wordt beheerd.
COP
De COP conferenties, ook wel bekend als de Conferentie van de Partijen, zijn jaarlijkse internationale conferenties die worden georganiseerd door de Verenigde Naties over het klimaat. De conferenties zijn bedoeld om landen bij elkaar te brengen om te praten over klimaatverandering en om te werken aan internationale afspraken en beleid om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en om aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering. De eerste COP conferentie vond plaats in 1995, en sindsdien zijn er jaarlijks COP conferenties gehouden. De meest recente COP conferentie was COP26, die gepland stond om plaats te vinden in november 2021, maar is uitgesteld vanwege de COVID-19 pandemie.
Ecologie
Ecologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de relaties tussen organismen en hun omgeving, inclusief andere organismen. Dit omvat onderzoek naar hoe organismen samenwerken en concurreren, hoe ze worden beïnvloed door hun omgeving en hoe ze daarop reageren, en hoe deze interacties bijdragen aan de evolutie en dynamiek van ecosystemen. Ecologie speelt een belangrijke rol bij het begrijpen van de impact van menselijk handelen op de natuurlijke wereld en bij het ontwikkelen van beleid en maatregelen om deze impact te verminderen en de biodiversiteit te behouden.
Ecosysteemdiensten
Ecosysteemdiensten zijn de voordelen die mensen ontvangen van gezonde ecosystemen. Dit kan omvatten dingen zoals voedsel en water, bescherming tegen overstromingen en droogte, recreatie en toerisme, en de regulering van klimaat en luchtkwaliteit. Ecosysteemdiensten zijn van groot belang voor het welzijn van mensen en de planeet, en het is belangrijk om ervoor te zorgen dat ecosystemen gezond blijven om deze diensten te blijven leveren. Er wordt steeds meer aandacht besteed aan het waarderen en behouden van ecosysteemdiensten, omdat dit kan helpen om te werken aan een duurzame en gezonde toekomst voor mensen en de planeet.
Voedsel: Een gezond ecosysteem kan voedsel leveren, zoals fruit en groenten, vlees, vis en honing.
Water: Een gezond ecosysteem kan water leveren en waterkwaliteit verbeteren door water te zuiveren en te bewaren.
Bescherming tegen natuurrampen: Een gezond ecosysteem kan beschermen tegen overstromingen en droogte door water op te slaan en te zuiveren, en door erosie te voorkomen.
Recreatie en toerisme: Een gezond ecosysteem kan aantrekkelijk zijn voor toeristen en recreatiezoekers, wat kan bijdragen aan de lokale economie.
Klimaatregulering: Een gezond ecosysteem kan bijdragen aan het reguleren van het klimaat door kooldioxide op te slaan en te helpen bij het voorkomen van klimaatverandering.
Luchtkwaliteit: Een gezond ecosysteem kan bijdragen aan de luchtkwaliteit door lucht te zuiveren en fijnstof te verwijderen.
Fijnstof
Fijnstof, ook wel PM genoemd, is een verzamelnaam voor kleine deeltjes in de lucht die kleiner zijn dan 2,5 micrometer in diameter. Deze deeltjes zijn zo klein dat ze diep in de longen kunnen doordringen en daar schade kunnen veroorzaken. Fijnstof kan afkomstig zijn van verschillende bronnen, zoals verbranding van fossiele brandstoffen, landbouw, industrie en verkeer. Het is gevaarlijk omdat het de luchtverontreiniging verhoogt en kan leiden tot gezondheidsproblemen, zoals hart- en vaatziekten, longontsteking en astma. Het is daarom belangrijk om fijnstof te verminderen om de luchtkwaliteit te verbeteren en de gezondheid te beschermen.
IPCC
Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) is een intergouvernementele organisatie die is opgericht door de Verenigde Naties en de Wereld Meteorologische Organisatie. Het doel van het IPCC is om wetenschappelijke informatie over klimaatverandering te verzamelen, te evalueren en te rapporteren aan de regeringen van de lidstaten. Het IPCC is de belangrijkste bron van wetenschappelijke informatie over klimaatverandering en wordt erkend als de autoriteit op dit gebied. Het IPCC publiceert periodiek een rapport waarin de laatste wetenschappelijke inzichten over klimaatverandering worden samengevat, en organiseert ook speciale studies en workshops over specifieke onderwerpen.
Koolstofopname
Koolstofopname verwijst naar het proces waarbij organismen koolstofdioxide uit de lucht opnemen en omzetten in organische stof, zoals planten doen via fotosynthese. Dit proces speelt een belangrijke rol bij het reguleren van de hoeveelheid koolstofdioxide in de atmosfeer en bij het bevorderen van de biodiversiteit. De koolstofopname door planten en andere organismen kan ook worden gestimuleerd door bepaalde maatregelen, zoals het planten van bomen en het bevorderen van biologische landbouw. Dit kan helpen bij het verminderen van de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer en bij het tegengaan van klimaatverandering.
Koolstofsequestratie
Koolstofsequestratie is het proces waarbij koolstofdioxide (CO2) uit de atmosfeer wordt gehaald en opgeslagen in verschillende vormen, zoals in planten en bomen, in de bodem, in oceanen en in gesteente. Koolstofsequestratie kan helpen om de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer te verminderen en daarmee de opwarming van de aarde te verminderen. Er zijn verschillende manieren om koolstofsequestratie te bevorderen, zoals door het planten van bomen, het verbeteren van landbouwpraktijken en het ontwikkelen van technologieën die CO2 uit de lucht kunnen halen en opslaan. Koolstofsequestratie kan een belangrijke rol spelen in het beperken van de opwarming van de aarde en het behoud van gezonde ecosystemen.
Klimaatverandering (mitigatie)
Mitigatie van klimaatverandering is het proces van het nemen van maatregelen om de oorzaken van klimaatverandering te verminderen en om de gevolgen ervan te verzachten. Dit kan bijvoorbeeld betekenen het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen, het ontwikkelen van duurzame energiebronnen, het verbeteren van energie-efficiëntie, en het aanpassen van landgebruik en infrastructuur aan de gevolgen van klimaatverandering. Het doel van mitigatie is om de opwarming van de aarde te beperken en om te helpen bij het voorkomen van de meest ernstige gevolgen van klimaatverandering.
Klimaatverandering (adaptatie)
Adaptatie bij klimaatverandering verwijst naar maatregelen die worden genomen om te helpen bij het aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering, zoals extreme weersomstandigheden en veranderingen in de waterbeschikbaarheid. Adaptatie kan omvatten het ontwikkelen van beleid en strategieën om te helpen bij het beheren van de gevolgen van klimaatverandering, het aanpassen van infrastructuur en gebouwen om ze beter bestand te maken tegen extreme weersomstandigheden, en het ondersteunen van gemeenschappen om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden. Adaptatie bij klimaatverandering is belangrijk omdat het helpt om de negatieve gevolgen van klimaatverandering te verminderen en om de leefomgeving aan te passen aan veranderende omstandigheden.
Stikstof
Stikstof is een chemisch element met de symbolen N en atoomnummer 7. Het is het meest voorkomende element in de aardatmosfeer, waar het ongeveer 78% van de atmosfeer uitmaakt. Stikstof is onoplosbaar in water en komt vrij in de natuur in de vorm van gas, dat wordt geproduceerd door de vertering van organisch materiaal en door de verbranding van brandstoffen. Het is een belangrijk element voor het leven op aarde, omdat het een bouwsteen is voor eiwitten en andere biologische moleculen en omdat het wordt gebruikt door planten als meststof. Echter, te veel stikstof in het milieu kan leiden tot vervuiling en schade aan ecosystemen.
Deel 3. Duurzame energie
Energietransitie
De energietransitie verwijst naar de overgang naar een duurzaam en schoon energiesysteem, waarbij de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen wordt verminderd en er steeds meer gebruik wordt gemaakt van hernieuwbare energiebronnen, zoals zonnepanelen, windmolens en waterkracht. Deze transitie is nodig om te helpen bij het tegengaan van klimaatverandering en om te zorgen voor een duurzame toekomst. De energietransitie vereist een gecoördineerde inspanning van overheden, bedrijven en individuen om te investeren in duurzame energiebronnen en om beleid en infrastructuur te ontwikkelen om de transitie te ondersteunen. Het doel van de energietransitie is om te zorgen voor een duurzaam, betaalbaar en betrouwbaar energie aanbod dat voldoet aan de behoeften van de wereldbevolking.
Energieneutraal
Energieneutraal betekent dat een organisatie, land of activiteit geen netto uitstoot heeft van koolstofdioxide of andere broeikasgassen als gevolg van energieverbruik. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat een organisatie zijn energie volledig uit hernieuwbare bronnen haalt, zoals zonnepanelen of windmolens, of dat het de uitstoot van koolstofdioxide compenseert door het investeren in projecten die de uitstoot verminderen. Het doel van energieneutraal zijn is om te helpen bij het tegengaan van klimaatverandering en om te zorgen dat energie op een duurzame manier wordt geproduceerd en gebruikt.
Wat is het verschil tussen CO2 Neutraal en Energieneutraal?
Het belangrijkste verschil tussen deze twee begrippen is dat CO2 neutraal zich specifiek richt op koolstofdioxide, terwijl energieneutraal zich richt op alle broeikasgassen die voortkomen uit energieverbruik.
Waterstof
Waterstof is een chemisch element met het symbool H en het atoomnummer 1. Het is het lichtste element en bestaat uit één proton en één elektron. Waterstof komt veel voor in de natuur, vooral in de vorm van water. Het is een brandbaar gas dat veel energie kan leveren wanneer het wordt verbrand. Er zijn verschillende vormen van waterstof, afhankelijk van hoe het wordt opgeslagen en gebruikt. Zo zijn er waterstofgas, waterstofvloeistof en waterstof in vast formaat (meestal als metalen hydride of als kristallijne waterstof). Waterstof wordt vaak gezien als een mogelijke brandstof voor de toekomst vanwege zijn hoge energiedichtheid en omdat het bij verbranding alleen water produceert.
Grijze waterstof is waterstof die is geproduceerd door het splitsen van aardgas, wat een relatief goedkope en gemakkelijke manier is om waterstof te produceren. Het nadeel hiervan is dat de productie van grijze waterstof CO2 uitstoot, wat slecht is voor het milieu en bijdraagt aan klimaatverandering.
Blauwe waterstof is waterstof die is geproduceerd door het splitsen van water (elektrolyse) met behulp van elektriciteit die is opgewekt uit fossiele brandstoffen, zoals aardgas of kolen. De productie van blauwe waterstof vermindert de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen voor de opwekking van elektriciteit, maar de CO2-uitstoot blijft bestaan.
Groene waterstof is waterstof die is geproduceerd door elektrolyse met behulp van elektriciteit die is opgewekt uit hernieuwbare bronnen, zoals zonnepanelen of windmolens. De productie van groene waterstof produceert geen CO2-uitstoot en is dus goed voor het milieu. Het is momenteel wel duurder om groene waterstof te produceren dan grijze of blauwe waterstof, maar de kosten zullen naar verwachting dalen naarmate de technologie verbetert en de productiecapaciteit toeneemt.
Elektrische auto’s
Een elektrische auto, ook wel een EV (Electric Vehicle) genoemd, is een voertuig dat volledig wordt aangedreven door elektriciteit. In tegenstelling tot conventionele auto's die rijden op verbrandingsmotoren, die brandstof nodig hebben om te kunnen rijden, gebruiken elektrische auto's batterijen om elektrische energie op te slaan en aan te drijven. Dit maakt ze duurzamer en stiller dan conventionele auto's, omdat ze geen schadelijke uitlaatgassen produceren en minder lawaai maken. Elektrische auto's zijn populairder aan het worden omdat ze bijdragen aan een schonere lucht en een beter milieu.
Voordelen van elektrische auto's:
Ze produceren geen uitlaatgassen, waardoor ze bijdragen aan een beter leefmilieu en gezondheid.
Ze zijn stiller dan brandstofauto's, wat kan helpen bij het verminderen van geluidsoverlast.
Ze zijn vaak goedkoper in onderhoud en brandstofkosten.
Ze kunnen helpen bij het verminderen van de afhankelijkheid van olie en andere brandstoffen.
Nadelen van elektrische auto's:
Ze zijn vaak duurder om te kopen dan brandstofauto's.
Ze hebben vaak een beperkte actieradius voordat ze moeten worden opgeladen.
Er zijn niet altijd voldoende laadpunten beschikbaar in sommige gebieden.
De productie van elektrische auto's kan leiden tot verhoogde uitstoot van broeikasgassen en vervuiling als het elektriciteitsnet dat wordt gebruikt voor opladen niet duurzaam is.
EV - batterij productie
Er zijn verschillende materialen nodig voor de productie van een batterij voor elektrische auto's. Dit kan variëren afhankelijk van het type batterij en de fabrikant, maar hier zijn enkele voorbeelden van materialen die vaak worden gebruikt:
Lithium: Lithium is een metaal dat wordt gebruikt in veel elektrische auto-batterijen vanwege zijn hoge energiedichtheid.
Koper: Koper is een elektrisch geleidend metaal dat wordt gebruikt in de elektrische verbindingen van batterijen.
Nikkel: Nikkel is een metaal dat wordt gebruikt in sommige elektrische auto-batterijen vanwege zijn hoge energiedichtheid.
Aluminium: Aluminium is een licht metaal dat wordt gebruikt in sommige elektrische auto-batterijen vanwege zijn hoge elektrische geleidbaarheid.
Kobalt: Kobalt is een metaal dat wordt gebruikt in sommige elektrische auto-batterijen vanwege zijn hoge energiedichtheid en chemische stabiliteit.
Er zijn ook andere materialen nodig voor de productie van batterijen, zoals polymeren en elektrolyten, maar de bovenstaande materialen zijn vaak de belangrijkste componenten. Het is belangrijk om te onthouden dat de productie van batterijen kan leiden tot milieu-uitdagingen, zoals vervuiling en uitputting van grondstoffen. Daarom is het belangrijk om duurzame productiemethoden te gebruiken en te werken aan manieren om de impact op het milieu te verminderen.
EV - opladen
Er zijn verschillende manieren om elektrische auto's op te laden, zoals lading via een stopcontact, lading via een snellader en inductief laden. Lading via een stopcontact is de meest voorkomende manier om elektrische auto's op te laden en dit gebeurt meestal thuis of op een openbaar laadpunt. Snelladen is een snelle manier om elektrische auto's op te laden en dit gebeurt meestal bij speciale snelladers langs de snelweg. Inductief laden is een draadloze manier om elektrische auto's op te laden en hierbij worden elektrische energie en magnetische velden gebruikt om elektrische auto's op te laden zonder dat er kabels nodig zijn.
Deel 4. Steden en mobiliteit
Duurzame mobiliteit
Duurzame mobiliteit verwijst naar manieren om te reizen en te vervoeren die milieuvriendelijk zijn en die bijdragen aan een duurzame ontwikkeling. Dit omvat bijvoorbeeld het gebruik van openbaar vervoer, fietsen en wandelen in plaats van het gebruik van auto's, het gebruik van elektrische voertuigen en andere schone technologieën voor het vervoer, en het ontwikkelen van steden en infrastructuur om deze vormen van vervoer te ondersteunen. Duurzame mobiliteit is belangrijk om te helpen bij het tegengaan van klimaatverandering en om te zorgen voor een gezonde en leefbare leefomgeving voor mensen. Het kan ook bijdragen aan het verbeteren van de luchtkwaliteit, het verminderen van geluidsoverlast en het bevorderen van de gezondheid en het welzijn van mensen.
15-minute-city
Een 15-minute-city is een stedelijk concept dat stelt dat mensen alles wat ze nodig hebben binnen een straal van 15 minuten lopen of fietsen van hun huis moeten kunnen bereiken. Dit kan omvatten dingen zoals winkels, openbare voorzieningen, werkplekken, scholen, parken en andere vormen van recreatie en ontspanning. Het doel van een 15-minute-city is om te werken aan steden die leefbaar en toegankelijk zijn voor iedereen, en om te helpen bij het verminderen van de afhankelijkheid van auto's en het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen. Het kan ook bijdragen aan het verbeteren van de luchtkwaliteit, het verminderen van geluidsoverlast en het bevorderen van de gezondheid en het welzijn van mensen.
Gezonde leefomgeving
Een gezonde leefomgeving is een omgeving die veilig, schoon en aangenaam is om in te leven en die de gezondheid en het welzijn van mensen ondersteunt. Dit omvat onder andere een schone en veilige lucht om te ademen, schoon en veilig drinkwater, voldoende groen en ruimte om te recreëren en te ontspannen, en toegang tot gezonde voedingsmiddelen. Een gezonde leefomgeving kan ook bijdragen aan het bevorderen van duurzame ontwikkeling en aan het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen en andere vormen van vervuiling. Het behoud en de verbetering van een gezonde leefomgeving is daarom belangrijk voor het welzijn van mensen en voor het behoud van een gezonde planeet.
Houtbouw
Houtbouw is een manier om gebouwen te bouwen die gebruik maakt van hout als belangrijkste bouwmateriaal. Er zijn verschillende voordelen aan het gebruik van hout in de bouw, waaronder:
Duurzaamheid: Hout is een duurzaam bouwmateriaal dat kan worden hergebruikt en gerecycled. Bovendien kan hout CO2 opslaan en bijdragen aan het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen.
Licht: Hout is een licht bouwmateriaal, wat betekent dat het minder belastend is voor de fundering van het gebouw en minder kosten met zich meebrengt voor transport en installatie.
Isolatie: Hout is een goede isolator en kan helpen om gebouwen energie-efficiënter te maken.
Akoestiek: Hout kan bijdragen aan goede akoestiek in een gebouw, wat kan helpen bij het verminderen van geluidsoverlast.
Flexibiliteit: Hout is een flexibel bouwmateriaal en kan gemakkelijk worden gebogen en bewerkt om aan verschillende ontwerpbehoeften te voldoen.
Aantrekkelijkheid: Hout is een esthetisch aantrekkelijk bouwmateriaal en kan een warme en uitnodigende sfeer creëren in een gebouw.
Smart cities
Smart cities zijn steden die gebruikmaken van technologie en data om de levenskwaliteit van hun bewoners te verbeteren en duurzame ontwikkeling te bevorderen. Dit kan betekenen dat er bijvoorbeeld gebruik wordt gemaakt van slimme verkeerssystemen, slimme energienetwerken, slimme openbare ruimtes en gebouwen, en andere technologieën om de stad efficiënter, veiliger en aantrekkelijker te maken voor de bewoners. De idee achter smart cities is om te profiteren van de voordelen van technologie en data om steden beter te laten functioneren en om te helpen bij het oplossen van uitdagingen op het gebied van stedelijke ontwikkeling en duurzaamheid.
Superblocks
Superblocks zijn een stedelijk concept dat wordt toegepast in Barcelona om het autoverkeer te verminderen en de leefbaarheid in de stad te verbeteren. Superblocks zijn grote stukken stad die worden opgedeeld in kleinere blokken, waarbij autoverkeer wordt beperkt en de ruimte wordt gereserveerd voor voetgangers, fietsers en andere vormen van duurzame mobiliteit. Het doel van superblocks is om te werken aan een stad die leefbaar is voor iedereen, en om te helpen bij het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen en het verbeteren van de luchtkwaliteit. Het kan ook bijdragen aan het verminderen van geluidsoverlast en het bevorderen van de gezondheid en het welzijn van mensen. Superblocks zijn een voorbeeld van hoe steden kunnen werken aan duurzame en gezonde toekomsten.
Deel 5. Landbouw en voeding
Regeneratieve landbouw
Regeneratieve landbouw is een benadering van landbouw die erop gericht is om de productiviteit van de landbouwgrond te verhogen en tegelijkertijd de bodemvruchtbaarheid te verbeteren. Dit wordt bereikt door het toepassen van technieken zoals het gebruik van compost en andere organische afvalstoffen als meststof, het beplanten van gewassen in afwisselende patronen om de bodemvruchtbaarheid te behouden en te verbeteren, en het gebruik van vee om de bodem te bewerken en organische stof te produceren. De doelstelling van regeneratieve landbouw is om een duurzame en gezonde landbouwproductie te bevorderen die bijdraagt aan het welzijn van de boeren en de omgeving.
Zeewier
Er zijn verschillende manieren waarop zeewier kan worden gebruikt. Zeewier kan worden gegeten als voedsel en bevat veel voedingsstoffen die goed zijn voor de gezondheid. Het kan ook worden gebruikt als grondstof voor cosmetica en medicijnen. Bovendien kan zeewier worden gebruikt als natuurlijke dierlijke voeding en als biobrandstof. Er zijn ook aanwijzingen dat zeewier kan helpen bij het verminderen van de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer door het op te nemen en om te zetten in zuurstof.
Dit woordenboek zal steeds verder worden uitgebreid. Suggesties voor nieuwe woorden hoor ik graag, stuur me daarvoor een bericht.
Versie 0.1
Bovenstaande eerste versie van het woordenboek heeft tot nu toe 2.5 uur gekost om samen te stellen.
