‘Je krijgt mensen het beste mee in de duurzame transitie als iedereen iets te winnen heeft’
Horizons is een innovatienetwerk dat zich inzet voor een duurzame toekomst. In de serie ‘Duurzame Toekomst’ introduceren we de experts in ons netwerk. Wie zijn ze, wat doen ze en wat drijft ze?
Deel 6. De duurzame toekomst van Frank Kwanten
Duurzaamheid wordt door beleidsmakers doorgaans technisch benaderd. Ondernemer Frank Kwanten daarentegen verkent de duurzame toekomst vanuit de directe leefomgeving, met aandacht voor de individuele en sociale impact. Vaak, maar niet uitsluitend, met een rol voor de fiets. “Als mensen zelf vooruitgang ervaren, worden ze vanzelf enthousiast.”
Niet alles is meetbaar
Actief, gezond, bewust en begaan met het milieu én met elkaar – dat is de ideale toekomst van Frank Kwanten. Daarbij is hij een warm pleitbezorger voor een brede blik. “Door beleidsmakers wordt vaak technisch of juridisch gekeken naar duurzaamheid, bijvoorbeeld met doelstellingen voor CO2-reductie, fijnstof of veiligheid. Dat is makkelijk meetbaar,” vertelt hij. “Maar de duurzame toekomst gaat om zo veel meer. Het gaat ook over ons welzijn, ons geluk, hoe wij met elkaar samenleven, onze relatie met onze omgeving. Zaken die minder meetbaar zijn, maar óók belangrijk. Als je verschillende perspectieven integreert, kom je verder.”
Frank is mede-eigenaar van Soigneur, een netwerk gericht op actieve mobiliteit. Hij studeerde economie en werkte in marketing, communicatie en business development van verschillende sportbedrijven. In de loop der tijd is hij zich steeds nadrukkelijker gaan bezighouden met duurzaamheid en maatschappelijke impact. “We willen een meer harmonieuze samenleving creëren door middel van beweging,” vertelt hij. “We brengen verschillende partijen bij elkaar en kijken naar de impact op individu, het milieu én de sociale omgeving. Met gerichte aanpassingen willen we laten zien dat het anders kan en een beweging in gang brengen.”
Fiets als middel van verandering
Bij veel van Franks projecten staat de fiets centraal. “Toegang hebben tot een fiets en een fietsinfrastructuur maakt het mensen makkelijk om een actieve leefstijl te hebben,” zegt hij. Fietsen zorgt voor beweging, een beter milieu, minder geluids- en stankoverlast en een algeheel betere kwaliteit van leven. Nederland heeft een echte fietscultuur – al kan het nog altijd beter. In andere landen valt er nog veel te winnen.
Zo werkt Frank in opdracht van VWS aan het op gang brengen van een fietscultuur op Bonaire. Daar is op dit moment in het verkeer de auto de norm. “Bonaire is een relatief klein en vlak eiland, wat gunstig is voor fietsen en daarmee bewegen,” vertelt hij. “Anderzijds is het er warm, zijn er loslopende honden en is er een gebrekkige infrastructuur.” Om een fietscultuur op gang te brengen moet er veel gebeuren, legt hij uit: mensen moeten beschikking hebben over fietsen, ze moeten erop leren fietsen, er zijn fietspaden nodig, passende verkeersregels, opgeleide fietsenmakers en ga zo maar door.
Bouwen aan een fietscultuur op Bonaire. Er is geen quick fix.
Een fietscultuur introduceren gaat niet van de ene op de andere dag. “Er is niet één quick fix, je moet aan meerdere knoppen tegelijk draaien,” vertelt Frank. “We brengen beleidsmakers van verschillende afdelingen bijeen, zoals mobiliteit, sport en duurzaamheid. We hebben contact met politici, het lokale bedrijfsleven en inwoners en werken aan campagnes. Je bent zeker twee jaar bezig om zo’n verandering in gang te zetten en lokaal energie los te krijgen.”
Buiten de gevestigde kaders
Ook in Nederland kan er nog veel gedaan worden voor fietsers. Zo is Frank betrokken bij de Fietsenbank in Rotterdam, een initiatief waarbij mensen met een kleine portemonnee een gratis tweedehands fiets krijgen. De fietsen zijn geschonken door verschillende partijen. Voor gebruik worden de fietsen opgeknapt en ze worden gratis onderhouden. “De businesscase is goed: een tweedehands fiets schenken kost 80 euro en het levert in een jaar 300 euro gezondheidswinst op,” vertelt Frank. “Fietsen hebben ook sociale impact: mensen kunnen zo makkelijker gaan werken of naar school in een andere wijk.”
Kinderen in Rotterdam ontvangen een eigen fiets dankzij de Fietsenbank
Fietsen schenken gaat in tegen het gevestigde idee dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor hun vervoer, erkent Frank. “Je moet buiten de gevestigde kaders kijken om de meerwaarde te zien en ook laten zien hoe ver je echt wil gaan voor je maatschappelijke opgaven,” zegt hij. “Ik ben dan ook trots dat de gemeente dit initiatief steunt. Andere gemeentes hebben inmiddels ook fietsenbanken opgezet.”
Turen naar een torretje
Kleine, schijnbaar eenvoudige aanpassingen in het dagelijks leven kunnen een grote uitwerking hebben – het is een terugkerend thema bij Frank. Zo brengt hij sinds kort zijn kinderen te voet naar school, in plaats van met de elektrische bakfiets. “We krijgen meer beweging en we zijn langer buiten,” vertelt hij. “Maar er gebeurt meer. Ik merk bijvoorbeeld dat we de omgeving bewuster ervaren. De kinderen gaan op hun hurken zitten om een torretje te bestuderen. En we voeren een ander soort gesprekken: al wandelend beginnen de kinderen spontaan te vertellen over wat hen bezighoudt.”
Kansen in de buitenruimte voor meer sporten en bewegen
In de openbare ruimte ziet Frank allerlei mogelijkheden voor kleine, snelle interventies die duurzaamheid bevorderen. “Een boom en een paar fitnessrekken kan een pleintje omtoveren tot een aantrekkelijke buitensportplek,” vertelt hij. “Of stel stoplichten zo af dat voetgangers ruim voldoende tijd hebben om over te steken, ook als ze kleine kinderen bij zich hebben of slecht ter been zijn. Met zulke ingrepen maak je direct impact.”
Laten ervaren hoe het óók kan
Oog hebben voor de individuele en sociale impact bij duurzaamheid is niet alleen waardevol in zichzelf, maar zorgt bovendien voor meer draagvlak. “Je krijgt mensen het beste mee in de transitie naar de duurzame toekomst als iedereen iets te winnen heeft,” aldus Frank. “Dus niet: het één gaat ten koste van het ander, deze windmolen moet in jouw achtertuin om de CO2-doelstellingen te halen. Maar: én/én: je huis isoleren is goed voor het milieu én je gezondheid.” Als mensen eenmaal ervaren hoe het óók kan, gaan ze vanzelf mee, is Franks overtuiging.
“Als je mensen bijvoorbeeld vraagt of ze bereid zijn om hun parkeerplek voor de deur in te leveren, antwoorden ze doorgaans nee. Maar als je ze laat ervaren wat ze ervoor terugkrijgen, worden ze enthousiast en kun je een beweging in gang zetten.
Vakantiestraat. Stuur de auto op vakantie en vier vakantie in je eigen straat.
Dat was bijvoorbeeld het idee van De Vakantiestraat in Rotterdam. Voor De Vakantiestraat werden in de zomer van 2020 vijftien straten afgesloten voor autoverkeer en omgetoverd tot een vakantiepark, met zandbakken, opblaaszwembadjes, badmintonnetten en gezellige tafeltjes. “We zijn zo gewend aan straten waarin de auto centraal staat, dat we ons bijna niet kunnen voorstellen dat het anders kan,” zegt Frank. Hij wil mensen helpen om zich een betere, meer duurzame toekomst voor te stellen. “Als je mensen bijvoorbeeld vraagt of ze bereid zijn om hun parkeerplek voor de deur in te leveren, antwoorden ze doorgaans nee. Maar als je ze laat ervaren wat ze ervoor terugkrijgen, worden ze enthousiast en kun je een beweging in gang zetten.”
